ઈતિહાસ
ÕëßÞõßë ØðÃýÞë ±öìÖèëìçÀ ÖJÝùÞí ±õÀ {áÀ

lí Ç_ìØÀë, lí ±_ìÚÀë, lí ÞäØðÃëý ±Þõ lí èÞðÜëÞ°Þë Ü_ìØßÞë °HëùýKÔëßÞù ÞÀåù

ÕëßÞõßë Í<_Ãß, Üð.Õù. ÕëßÞõßë, Öë.°. äáçëÍ - 396 020, ÃðÉßëÖ

ÕðßëÖIä ìäÛëÃ×° µÕõZëíÖ ½âäHëíÞë ±Ûëäõ ÞëÜåõWë ×äëÞí ±ëßõ µÛõáë ±öìÖèëìçÀ ìÀSáëÞë Àë_Ãßë @Ýëßõ ÛñÖÀëâ ÚÞí Éåõ ±õÖù ÛìäWÝ É Àèí åÀõ?

±öìÖèëìçÀ ÉÉýßíÖ ìÀSáù äáçëÍ×í 6 ìÀáùÜíËß Øðß Õëß ÞØíÞë ÞëÜ Õß×í ½HëíÖë ÚÞõáë Õ00 eË ªÇë ÕëßÞõßë Í<_Ãß Õß ±ëäõáù ±öìÖèëìçÀ ÉÉýßíÖ ìÀSáù ±Þõ ÜèëÀëâí ÜëÖë°Þë V×ëÞÀ ÕþëÃöìÖèëìçÀ ±Þõ áùÀäëÝÀëÞõ èÉ\çðÔí °ä_Öí ßëÂí å@Ýë Èõ. ÕðßëÖIä ìäÛëÃ×í µÕõìZëÖ ±ë ÛTÝ ±öìÖèëìçÀ ´ÜëßÖ Àëâ° ±Þõ çëÇäHëíÞë ±Ûëäõ ±ëÉõ Þëå ×äëÞë ±ëßõ µÛí Èõ.

hëHë hëHë çØí ìäÖí ô, ´ìÖèëç ÛðáëÖù ÃÝù ÈÖë_ ×ùÍë CëHëë ÖJÝù ´ìÖèëçÀëßù±õ åùÔí ÀëÏuë Èõ. Öõ ÕþÜëHëõ ÕëßÞõßëÞë Í<_Ãß ÕßÞù ±ë ±öìÖèëìçÀ ìÀSáù ßëFÝÞë ßìèåí ÜëËõ Àù´ ìèLØð ßë½±õ ÚÞëäÍëTÝù èÖù. Õ00 eË ªÇë Í<_Ãß Õß ÇHëëÝõáë ìÀSáëÞë ±ëÉ ÕÝýÖ çÇäëÝõáë ±äåõWëùÞí ÜÉÚñÖë´ ±Þõ ìÀSáëÞí ç_ßÇÞëÞð_ ±ëÝùÉÞ ½õ´±õ Öõ äÂÖÞí À<åâ ´ÉÞõßí ìäzëÞù AÝëá ±ëäõ Èõ. ±ë ìÀSáëÞù áÃÛà 1ÕÜí çØí çðÔí ÔßÜÕðß ßëFÝÞõ (Öõ äÂÖÞë ßëÜ ÞÃß ßëFÝ) èVÖ ßèõáù. 1ÕÜí çØíÞë ±_ÖÜë_ çðáÖëÞ ÜèQÜØ åëè ÚõÃÍë±õ ±ë ìÀSáù °Öí áíÔù. 16Üí çØíÜë_ ØÜHëÞë èðÜáëÂùßù±õ ÖõÞù Þëå ÀÝùý. ½õ Àõ ±õÀ ±öìÖèëìçÀ ÖJÝ ÕþÜëHëõ FÝëßõ ØÜHëÜë_ ÜðÃá åëçÞ èÖð_ IÝëßõ ìÎßÃí±ù±õ ØÜHë Õß ±ë¿ÜHë ÀÝð* IÝëßõ ØÜHëÞù èÚçí çðÚõØëß ÕëßÞõßë ìÀSáëÜë_ ç_ÖëÝù èÖù Öõ×í ìÎß_Ãí±ù ÖõÜÞõ åùÔÖë ±èÙ ±ëTÝë ±Þõ IÝëßõ ÀØëÇ ±ë ìÀSáëÞù Þëå ÀÝùý èùÝ. IÝëßÚëØ ´.ç. 1664Üë_ ±Þõ ´.ç. 16701Üë_ ìåäë°±õ çðßÖ Õß ÇÍë´ Àßí IÝëßõ ÕëÈë ÎßÖí äÂÖõ ÕëßÞõßë ØðÃý Õß×í Õçëß ×Ýë èÖë IÝëßõ ±èÙ ÔÜçëHë Ýð© ×Ýð_ èÖð_.

³.ç. 1674Üë_ ìåäë° ÃëØíÞåíÞ ×Ýë IÝëßÚëØ ´.ç. 1676Üë_ ÖõÜÞë çõÞëÕìÖ lí Üùßù Õ_ìÍÖõ ìÀSáëÞù ÀÚ½õ á´ IÝë_ áUÀßí ×ëb_ ÞëAÝð_ Öõ äÂÖõ Õõåäë´ Ýðà {âèâÖù èÖù ±Þõ Õõåäë ßëFÝÞí çßèØ Õß ±ëäõáë ±ë áUÀßí Ü×ÀÞð_ äÔëßõ ÜèIä èÖð_. Õß_Öð Õõåäë±ùÞù çðäHëý Ýðà ±ë×Üí ÉÖë äëß Þ áëÃí. ´.ç. 17Õ2Üë_ ±ë ìÀSáù äÍùØßëÞë ÃëÝÀäëÍ çßÀëßÞë èë×Üë_ ÃÝë ÕÈí hëí½ Õõåäë Úëáë° Úë°ßëäõ èðÜáù ÀÝùý. ±ë áÍë´ À<á çëÖ ìØäç Çëáí èÖí ±ë áÍë´Þð_ äHëýÞ ÒÕëßÞõßëÞí áùáÓ ÞëÜÞë ÃßÚëÜë_ Àù´ Àìä±õ ÀÝð* Èõ. ´.ç. 1780Üë_ ±ë ìÀSáëÞù ÀÚ½õ ±_Ãþõ½õ±õ áíÔù ±Þõ ÕÙÏëßë±ùÞù hëëç Âëâäë áUÀß Üñ@Ýð_. Õß_Öð ´.ç. 1857Þë ìäMáä äÂÖõ ±ë ìÀSáëÞí ½èù Éáëáí CëËí ô. åõWë ßèí ôÜëhë ´ÜëßÖù ÖõÜÉ ÜßëÌë±ùÞí À<âØõäí Ç_ìÍÀë, ±_ìÚÀë, ÞäØðÃëý, ÜèëÀëâí ±Þõ åíÖâë ÜëÖëÞð_ Í<_ÃßÞí ÖâõËíÜë_ ±ëäõáðÏo ±ìÖ ÕþëìÇÞ ßëÜõrß ÜèëØõäÞð_ VäÝ_Ûð ìåäáÙÃ.

±ë ÉÉýßíÖ ìÀSáëÜë_ áùÂ_ÍÞí Ûëßõ hëHë ÖùÕ ÕHë ½õäë Üâõ Èõ. ÉõÜë_×í ÀõËáíÀ ÛëßÖÞí ±ë{ëØí äÂÖõ IÝë_ À<á 1Õ0 ÖùÕ ±ë ìÀSáëÜë_ èÖí ÖõÜë_Þí ÀõËáíÀ á´ É´ ÖõÞõ äáçëÍÞë ±ëß.Õí.±õÎ. Þë ÜõØëÞ Õß ÜðÀäëÜë_ ±ëäí Èõ.

±ë Í<_Ãß Õß ìÀSáëÞí ±_Øß Çë_Ø Õíß ÚëÚëÞí ØßÃëè Èõ. ÀèõäëÝ Èõ Àõ ±ë Õíß çIÝÞõ ±ìèoçëÞí áÍë´Üë_ åèíØ ×Ýë èÖë IÝëßõ ÖõÜÞð_ Üë×ð ÕëßÞõßëÜë_ ±Þõ ÔÍ ÚíáíÜùßëÜë_ ÕÍuð_ èÖð_ ±Þõ ÖõÜÞë IÝëà ±Þõ ÚáíØëÞÞí ÝëØÞõ Öë° ßëÂäë ÕëßÞõßë ±Þõ ÚíáíÜùßëÜë_ ØßÃëè ÚÞëäë´ Èõ. ½õ Àõ áùÀäëÝÀë ÕþÜëHëõ ÕëßÍíÜë_ ½õäë ÜâÖí Çë_ØÕíß åëèÞí ØßÃëèÜë_ ±ë Çë_ØÕíß ÚëÚëÞë ÔÍÞí ØÎÖìäìÔ ×Ýõá Èõ. ½õ Àõ ±ë ØßÃëè ç_Ú_ìÔÖ Àù´ ±öìÖèëìçÀ çÜ×ýÞ ÜâÖð_ Þ×í ÈÖë_ ±ÞõÀ lKÔëâð±ù ØßÃëè Õß ÜëÞÖë ßëÂäë ±ëäõ Èõ. Þäë´Þí äëÖ ±õ Èõ Àõ ±ë ±öìÖèëìçÀ ìÀSáë ÕþIÝõ ÕðßëÖIä ìäÛëÃõ áÃÛà µÕõìZëÖ äáHë ØëÂTÝð_ Èõ. ÕëßÞõßë ±Þõ ÚÃäëÍëÞë ±ë Ú_Þõ ìÀSáë±ù çë×õ µØëçíÞ èùäð_ ±õ µìÇÖ Þ×í. ±ë ìÀSáë ç_Ú_ìÔÖ ´ìÖèëç áÃÛà Ûðáë´ ÃÝù Èõ Öù ÕðßëÖIä äëØí±ù ±Þõ ´ìÖèëçÀëßù ±ë ÚëÚÖõ ßç á´Þõ ÀëÜ Àßõ Öù Þäù ´ìÖèëç åùÔëåõ ÖõÜÉ ´ìÖèëçÞë ßìçÀÉÞù ÜëËõ ßçÕþØ ×´ ÕÍåõ ±Þõ ÛëßÖíÝ ç_VÀòìÖÞí ÔùßèßÞí çëÇäHëí Àßí ÖõÞë ´ìÖèëçÞë çëÇë ÀëßHëù åùÔäë ÜØØwÕ ×´ åÀåõ.

ÕëßÞõßë ìÀSáë Õß ÕëHëíÞë À<_Í ÉõÜë_ ±õÀhëíÖ ÕëHëíÞù ÀùËäëá, ×ëHëõØëß ±Þõ çöìÞÀù µÕÝùà ÀßÖë èÖë. ±ëäë À<á hëHë À<_Í ÕëßÞõßë Í<_Ãß Õß ±ëäõáë Èõ. ±ë À<_ÍÞí çëÎçñÎí ÕHë V×ëìÞÀ áùÀù±õ É Àßí èÖí, hëí½õ À<_Í è° °HëùýKÔëß Üë_Ãõ Èõ. ÜùÃá çSÖÞÖ çëÜõ ìåä°Þë Ãõßíáë Ýð© çÜÝõ ÔÞÞí ±ëäUÝÀÖë ÜëËõ çùÞëÞí ÜðßÖ ÃHëëÖë çðßÖ Þõ áñ_Ëí ÕëÈë ÎßÖí äÂÖõ ìåäë° ±èÙ ßùÀëÖë ±Þõ ÕùÖëÞë ±õÀ ßùÀëHë ØßQÝëÞ ×Ýõá ÔÜçëHë ç_ÃþëÜ äÂÖõ ìåäë°±õ ÖõÜÞí CëùÍí ÕëßÞõßëÞë ±ë ìÀSáëÞí ÞëÀëÚëßí ÖßíÀõ ±ùâÂëÖí ±ë ÚëßíÜë_×í À<ØëÖí ÛëBÝë èùäëÞí áùÀäëÝÀë Èõ.

çëÃÞë É_Ãáù×í ±ëEÈëìØÖ ÕëßÞõßë Í<_ÃßÞõ ½õ´Þõ ½Hëõ Àõ ÖõHëõ áíáíÈÜ ÇëØß ±ùÏí èùÝ Öõäð_ ÜÞùèß ÄUÝ ÂÍ< ×´ ½Ý Èõ. äáçëÍ×í ØìZëHë Õñäý ìØåëÜë_ ±Þõ 6 ìÀ.Üí.Þë ±_Ößõ ÖõÜÉ èë´äõ Þ_.8 ×í ±õÀëØ ìÀ.Üí. Øñß ÕëßÞõßë Í<_ÃßÞí ËùÇ Õß ÜèëÀëâí ÜëÖë°Þð_ Ü_ìØß ±ëäõáð_ Èõ. Í<_ÃßÞë ÕðßëHëë ìÀSáëÞí ±_Øß Í<_ÃßÞí ØìZëHë ìØåëÜë_ ±õÀ Àëâë ß_ÃÞù ÜùËù ÂÍÀ Èõ ÂÍÀÞí ±_Øß ÃðÎë Éõäí ßÇÞë Èõ ÉõÜë_ ÜèëÀëâí ÜëÖë çëZëëÖ ìÚßëÉÜëÞ Èõ. ÞäßëìhëÞë ìØäçùÜë_ ±ëÌÜÞë ìØäçõ ±ë ØåýÞÞù ìäåõWë ÜìèÜë ÃHëëÝù Èõ. ±ë ÜèëÀëâí ÜëÖëÞë V×ëÞÀ µÕßë_Ö ±ë Í<_Ãß Õß ±õÀ ÕðßëÖÞ Ü_ìØß ÕHë ±ëäõá Èõ ÉõÜë_ Ç_ìÍÀë, ±_ìÚÀë, ÞäØðÃëý ÜëÖë°Þí ±Þõ çëÜõ ìåÖâë ÜëÖë°Þí ÜñìÖý ìÚßëÉÜëÞ Èõ. ±ë Ü_ìØßÞí çëÜõ èÞðÜëÞ°Þð_ ±Þõ ÚëÉ\Üë_ ßëÜõrß ÜèëØõäÞð_ Ü_ìØß ±ëäõáð_ Èõ.

±õÀ áùÀäëÝÀë ÕþÜëHëõ Õèõáë ±ë Õë_Ç Øõäí±ù Ç_ìÍÀë, ±_ìÚÀë, ÞäØðÃëý, ÀëáíÀë ±Þõ ìåÖâë ÜëÖë çë×õ ßèõÖë èÖë. Õß_Öð Àù´À äë_Àõ lí ÀëìáÀë ÜëÖëÞõ ±LÝ Øõäí±ù çë×õ ÜÖ ÛõØ ÕÍÖë ßçíë´Þõ ÃðÎëÜë_ Çëáí ÃÝë èÖë. Öõ×í Í<_Ãß Õß Úõ Ü_ìØß ±ëÀëß ÕëQÝë Èõ.

ÕëßÞõßë Í<_Ãß äáçëÍ åèõßÞí ØìZëHë- Õñäý ìØåëÜë_ Çëß Üë´á ±Þõ Üð_Ú´ ×í µkëßõ 200 Üë´á Øñß ãV×Ö Èõ. ÖõÞí ÛëöÃùìáÀ ãV×ìÖ 20-30 µkëßõ ±Þõ 72- ÕÕ Õñäõý Èõ. ÉÜíÞ×í ÖõÞí ªÇë´ ±ëåßõ Õ00 eË Èõ. ÕùÖëÞí µIÀòWË ÛëöÃùìáÀ ãV×ìÖÞõ ÀëßHëõ ±ë Í<_Ãß µÕß äWëùý çðÔí ÜÉÚðÖ ìÀSáëÚ_Ôí ½âäí ßÂë´ èÖí. ÜñâÖÑ ±õÞí çëß ç_Ûëâ ìèoØð±ù ßëÂÖë èÖë. Öõ äÂÖõ ÔßÜÕðßÞë ßë½Þë ±ìÔÀëß ZëõhëÜë_ ±ë Í<_Ãß ±ëäÖù èÖù. 1ÕÜí çØíÞë ±_ÖÜë_ ÖIÀëìáÞ (1459-1511) ÃðÉßëÖÞë ßë½ ÜèÜØ ÚõÃÍë±õ ÕëßÞõßëÞù ÀÚ½õ ÕùÖëÞë èë×Üë_ áíÔù èÖù ±Þõ IÝëßÚëØ äWëùý çðÔí ±ÜØëäëØ ÂëÖõÞë ÜðçáÜëÞ çkëëìÔåùÞë ±ìÔÀëßÜë_ ±ë Í<_Ãß ßëù èÖù. ±ÜØëäëØÞí ÚëØåëèÖÞë ±_ìÖÜ ìØäçùÜë_ ±_ÔëÔð_ÔíÞë çÜÝ ØßQÝëÞ ÕëßÞõßëÞù ÀëßÛëß ÕÙÏßë±ù Õëçõ ±ëäí ÃÝù. ÕùË<ýÃíç áõÂÀùÞë ÉHëëTÝë ÜðÉÚ 1858 Üë_ Úõ äÂÖ ØÜHë ÖßÎ×í ÕëßÞõßë ÖßÎ ÇÍë´ ÀßäëÜë_ ±ëäí ±Þõ ÖõÞí ìÀSáõ Ú_ÔíÞù Þëå ÀßäëÜë_ ±ëTÝù èÖù. áÃÛà 100 äWëý çðÔí ÉÉýßÖí èëáÖÜë_ ߏëë ÚëØ ±õìÕþá 1676Üë_ ìåäë°Þë ±õÀ çõÞëÕìÖ Üùßù Õ_ìÍÖõ ÕëßÞõßëÞù °HëùýKÔëß ÀÝùý IÝëßÚëØ áÃÛà ±õÀ çöÀë çðÔí ÕëßÞõßë Õß ÜßëÌë±ùÞð_ ±ëìÔÕIÝ Éâäë´ ßëð_ ±_Öõ 1780Üë_ ±_ÃþõÉ åëçÀù±õ áõÎËLË äõSçÞë ÞõhëðIäÜë_ ±õÞù ÀÚ½õ ÜõâTÝù. ±Þõ ÖõÞù µÕÝùà Öõ çÜÝõ ÕÙÏßë±ù çëÜõ ÕþìÖ ßZëHëÞë èõÖð ÜëËõ ±_ÃþõÉ áUÀß Ë<ÀÍí±ù ¦ëßë ÀßäëÜë_ ±ëäÖù èÖù. Õß_Öð 19Üí çØíÞí åw±ëÖÜë_ IÝë_×í çõÞë ÂçõÍäëÜë_ ±ëäí ±Þõ 18Õ7Þí VäëÖ_hë Çâäâ ØßQÝëÞ ìÀSáù ÖùÍí ÕëÍäëÜë_ ±ëTÝù. ÖõÞë ±äåõWë ±ëÉõ ÕHë ìåÂß Õß ±ãVÖIä Ôßëäõ Èõ.